Ο Ρόμπερτ Μάριο Ντε Νίρο ο νεότερος (αγγλ. Robert Mario De Niro) είναι Αμερικανός ηθοποιός, σκηνοθέτης και παραγωγός γεννημένος στις 17 Αυγούστου 1943. Είναι γνωστός για την ενσάρκωση προβληματισμένων χαρακτήρων, για τη πολύχρονη συνεργασία του με τον σκηνοθέτη Μάρτιν Σκορσέζε καθώς και για τη συμμετοχή του στις πρώτες δουλειές του Μπράιαν Ντε Πάλμα. Θεωρείται από πολλούς ως ένας από τους καλύτερους ηθοποιούς της γενιάς του καθώς και ο πιο σημαντικός εν ζωή. Αυτό οφείλεται κυρίως στην άκαμπτη τελειομανία του και στην επιμονή με την οποία προφυλάσσει την προσωπική του ζωή.
Ο Ρόμπερτ γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη από τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο τον πρεσβύτερο, έναν ζωγράφο, ποιητή και γλύπτη, και την Βιρτζίνια Άντμιραλ, η οποία ήταν ζωγράφος. Οι δυο τους γνωρίστηκαν σε ένα μάθημα ζωγραφικής του Hans Hofmann στο Προβινστάουν (Provincetown) της Μασαχουσέτης. Χώρισαν όταν ο Ρόμπερτ ήταν δύο χρονών και ο ίδιος μεγάλωσε στην περιοχή Κλίντον του Μανχάταν στη Νέα Υόρκη.
Αρχικά παρακολούθησε το Little Red School House αλλά αργότερα μετακινήθηκε από την μητέρα του στο High School of Music and Art της Νέας Υόρκης. Τα παράτησε όμως στην ηλικία των 13 ετών και οργανώθηκε σε μια συμμορία των δρόμων στη Μικρή Ιταλία. Ακολούθησε μια φιλονικία με τον πατέρα του, αν και αργότερα συμβιβάστηκαν όταν ο ίδιος σε ηλικία 18 ετών έπασχε από κατάθλιψη και ταξίδεψε στο Παρίσι για να φέρει τον πατέρα του στο σπίτι. Ο Ντε Νίρο παρακολούθησε τα μαθήματα της Στέλλα Άντλερ καθώς και αυτά της δραματικής σχολής του Λι Στράσμπεργκ.
Σε ηλικία 16 ετών έκανε περιοδεία με την Αρκούδα του Αντόν Τσέχωφ. Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1963, ήρθε ο πρώτος μεγάλος ρόλος του Ντε Νίρο όταν εμφανίστηκε στο Τόπο στα Νειάτα (The Wedding Party) του Μπράιαν Ντε Πάλμα, που ήταν και η αρχή μιας πολύχρονης συνεργασίας με τον σκηνοθέτη. Η ταινία όμως δεν κυκλοφόρησε επίσημα πριν από το 1969. Το μεγαλύτερο διάστημα της δεκαετίας του '60 το πέρασε σε θεατρικά εργαστήρια και σε παραστάσεις εκτός του Μπρόντγουέι. Είχε ένα μικρό ρόλο στη Γαλλική ταινία του Μαρσέλ Καρνέ Τρία Δωμάτια στο Μανχάταν (1965) και επανασυνδέθηκε με τον Ντε Πάλμα για τα Greetings (1968) και Γεια σου Μαμα... Αμερική! (1970).
Κέρδισε τα βλέμματα πολλών όταν εμφανίστηκε στο Bang the Drum Slowly (1973) ενώ την ίδια χρονιά ξεκίνησε και η συνεργασία του με τον Μάρτιν Σκορσέζε όταν συμπρωταγωνίστησε με τον Χάρβεϊ Καϊτέλ στους Κακόφημους Δρόμους. Αυτό οδήγησε σε μια σειρά ταινιών μεταξύ τους όπως τα Ο Ταξιτζής (1976), Νέα Υόρκη, Νέα Υόρκη (1977), Οργισμένο Είδωλο (1980), Βασιλιάς για μια Νύχτα (1983), Τα Καλά Παιδιά (1990), Το Ακρωτήρι του Φόβου (1991) και Καζίνο (1995). Σε όλες αυτές τις ταινίες, ο Ντε Νίρο υποδυόταν κάποιον με αντικοινωνική συμπεριφορά. Μια από τις πιο σημαντικές ταινίες για την καριέρα του ήταν ο Ταξιτζής, όπου ο ρόλος του Τράβις Μπικλ εκτόξευσε την δημοτικότητα του και την καριέρα του. Στην ίδια ταινία περιλαμβάνεται και ο γνωστότατος "You talkin' to me?" μονόλογός του.
Ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο σε συνέντευξη τύπου το 1998 για προώθηση της ταινίας Wag The Dog, στα πλαίσια του Φεστιβάλ Βερολίνου εκείνης της χρονιάς
Το 1974 συμμετείχε στο δεύτερο μέρος του θρυλικού Ο Νονός όπου και υποδύθηκε τον νεαρό Ντον Βίτο Κορλεόνε. Για αυτόν τον ρόλο κέρδισε Όσκαρ δεύτερου αντρικού ρόλου. Το 1976 εμφανίστηκε στο 1900 μαζί με τον Ζεράρ Ντεπαρντιέ ενώ δύο χρόνια αργότερα τον είδαμε στον Ελαφοκυνηγό. Άλλος ένας σημαντικός ρόλος του Ντε Νίρο ήταν στο Once Upon a Time in America (1984) όπου υποδύθηκε τον Εβραίο γκάνγκστερ David 'Noodles' Aaronson. Φοβούμενος πως τέτοιοι ρόλοι έχουν αρχίσει να γίνονται στερεότυπα για αυτόν, από τα μέσα της δεκαετίας του '80 άρχισε να πρωταγωνιστεί σε πολύπλευρους κωμικούς ρόλους όπου και εκεί είχε επιτυχία. Επόμενες ταινίες του ήταν τα Καυτές Μαρτυρίες (1981), Μια Αγάπη Γεννιέται (1984), Μπραζίλ (1985), Η Αποστολή (1986), Οι Αδιάφθοροι (1987), Ο Διώκτης του Μεσονυκτίου (1988), Ένταση (1995), Ο Πρόεδρος, ένα ροζ Σκάνδαλο και ένας Πόλεμος (1997), Ρόνιν (1998), Ανάλυσέ το (1999), Ξανά Ανάλυσέ το (2002), Γαμπρός της Συμφοράς (2000), Πεθερικά της Συμφοράς (2004), Το Κρυφτό (2005) και Οδηγός Αισιοδοξίας (Silver Linings Playbook, 2012).
Κέρδισε βραβείο Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου για το Οργισμένο Είδωλο και Όσκαρ Β' Ανδρικού Ρόλου για το Ο Νονός ΙΙ. Σαν γνωστός ηθοποιός της Μεθόδου, ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο φημίζεται για την εργατικότητα του πάνω στους ρόλους που αναλαμβάνει να φέρει εις πέρας. To 2006 σκηνοθέτησε αλλά και συμπρωταγωνίστησε με τους Ματ Ντέιμον, Αντζελίνα Τζολί και Τζο Πέσι στο Ο Καθοδηγητής. Στις 7 Ιουνίου 2006, ο Ντε Νίρο δώρησε όλο το κινηματογραφικό του αρχείο, στο οποίο περιλαμβάνονται σενάρια και κουστούμια, στο Harry Ransom Center του πανεπιστημίου του Τέξας στο Όστιν.
Προσωπική ζωή
Ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο έχει παντρευτεί δύο φορές και έχει μια κόρη, την Ντρίνα και έναν γιο, τον Ράφαελ, με την πρώτη σύζυγο του, Ντάιαν Άμποτ καθώς και δύο δίδυμους γιους, τους Τζούλιαν Χένρι και Άαρον Κέντρικ, τους οποίους απέκτησαν με το πρώην μοντέλο Τούκι Σμιθ μέσω εξωσωματικής γονιμοποίησης. Για ένα μικρό χρονικό διάστημα, ο Ντε Νίρο διατηρούσε δεσμό και με την ηθοποιό Ούμα Θέρμαν. Έχει επενδύσει στα κινηματογραφικά στούντιο TriBeCa Productions, στο ιδιαίτερα δημοφιλές TriBeCa Film Festival καθώς και στα εστιατόρια TriBeCa Grill, Nobu και Layla.
Το 1998 κατά τη διάρκεια ενός γυρίσματος στη Γαλλία, ο ηθοποιός ενεκρίθη από ειρηνοδίκη πάνω στο θέμα ενός κυκλώματος εκπόρνευσης γυναικών. Ο Ντε Νίρο αρνήθηκε την οποιαδήποτε σχέση και δήλωσε πως ποτέ δεν πλήρωσε για σεξ και πως αν το είχε κάνει δε θα ήταν έγκλημα. Οι αρχές θέλησαν να μιλήσουν μαζί του, μετά την αναφορά που έκανε στο όνομα του ένα κωλ γκερλ. Σε συνέντευξη του σε Γαλλική εφημερίδα, ο Ντε Νίρο δήλωσε πως δεν θα επιστρέψει ποτέ ξανά στη Γαλλία και πως θα συμβουλέψει όλους τους φίλους του να μην επισκεφτούν αυτή τη χώρα. Οι αρχές δήλωσαν πως ο ηθοποιός θεωρήθηκε πιθανός μάρτυρας και όχι ύποπτος.
Ο Ντε Νίρο, του οποίου οι πρόγονοι είχαν μεταναστεύσει από την Ιταλία, ήταν να βραβευτεί σαν επίτιμος Ιταλός πολίτης στο φεστιβάλ της Βενετίας το 2004. Υπήρξε αντίδραση όμως από τους Sons of Italy, οι οποίοι υποστήριξαν πως ο ηθοποιός είχε χαλάσει την εικόνα της χώρας με τους ρόλους Ιταλών κακοποιών τους οποίους συνεχώς ενσάρκωνε. Ο υπουργός πολιτισμού της χώρας, Τζουλιάνο Ουρμπάνι (Giuliano Urbani), δεν δέχτηκε τους ισχυρισμούς και η τελετή επαναπρογραμματίστηκε για τον Οκτώβριο στη Ρώμη. Αν και ο ηθοποιός δεν παραβρέθηκε σε δύο συνεντεύξεις τύπου, η βράβευση έλαβε χώρα στις 20 Οκτωβρίου 2006.
Το 2004 παντρεύτηκε για δεύτερη φορά τη δεύτερη σύζυγο του, Γκρέις Χάιταουερ, πρώην αεροσυνοδό. Ο γιος τους Έλιοτ γεννήθηκε το 1998 και το ζευγάρι έκανε αίτηση διαζυγίου λίγους μήνες μετά τη γέννηση του, ποτέ όμως δεν ολοκληρώθηκαν οι απαιτούμενες ενέργειες. Ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο είναι πιστός υποστηρικτής του κόμματος των δημοκρατικών και έχει υποστηρίξει ανοικτά τον Αλ Γκορ το 2000 και τον Τζον Κέρι το 2004.
Φιλμογραφία
• Οδηγός Διαπλοκής (American Hustle) (2013) - Victor Tellegio
• Red Lights (2012) - Simon Silver
• Άλλη μια Νύχτα (Being Flynn, 2012) - Jonathan Flynn
• Διασταυρούμενα Πυρά (Freelancers, 2012) - Joe Sarcone
• Οδηγός Αισιοδοξίας (Silver Linings Playbook, 2012) - Paul Solitano
• New Year's Eve (2011) - Harry
• The Killer Elite (2011) - Hunter-an assassin
• Risks Worth Taking (2011) - Roberto Bernard 'RB' Orovitto Sr.
• Απόλυτη ευφυΐα (Limitless, 2011) - Carl Van Loon
• Οι Εποχές του Ερωτα (Manuale d'amore 3, 2011) - Adrian
• Γονείς της Συμφοράς (Little Fockers, 2010) - Jack Byrnes
• Δόλωμα Γένους Θηλυκού (Stone, 2010) - Jack Mabrey
• Machete (2010) - Senator McLaughlin
• Είναι Ολοι τους Καλά (Everybody's Fine, 2009) - Frank
• Κοίτα τι Έγινε; (What Just Happened?, 2008) - Ben
• Ου Φονεύσεις (Righteous Kill, 2008) - Det. Thomas "Turk" Cowan
• Αστερόσκονη (Stardust, 2007) - Captain Shakespeare
• Ο Καθοδηγητής (The Good Shepherd, 2006) - General Bill Sullivan
• Arthur et les Minimoys (2006) (voice: English version) - King
• Το Κρυφτό (Hide and Seek, 2005) - David Callaway
• Το Μυστικό της Γέφυρας (The Bridge of San Luis Rey, 2004) - Archbishop of Peru
• Πεθερικά της Συμφοράς (Meet the Fockers, 2004) - Jack Byrnes
• Καρχαριο-μάχος (Shark Tale, 2004) (φωνή) - Don Lino
• Θεόσταλτος (Godsend, 2004) - Richard Wells
• Ξανά Ανάλυσέ το (Analyze That, 2002) - Paul Vitti
• Το Σημάδι του Δολοφόνου (City by the Sea, 2002) - Vincent LaMarca
• Showtime (2002) - Det. Mitch Preston
• The Score (2001) - Nick Wells
• 15 Λεπτά (15 Minutes, 2001) - Detective Eddie Flemming
• Γαμπρός της Συμφοράς (Meet the Parents, 2000) - Jack Byrnes
• Κώδικας Τιμής (Men of Honor, 2000) - Master Chief/Senior Chief/Chief Leslie W. 'Billy' Sunday
• Τρελες Περιπετειες στη Λοξολανδη (The Adventures of Rocky & Bullwinkle, 2000) - Fearless Leader
• Κανείς Δεν Είναι... Τέλεια (Flawless, 1999) - Walt Koontz
• Ανάλυσέ το (Analyze This, 1999) - Paul Vitti
• Ronin (1998) - Sam
• Μεγάλες Προσδοκίες (Great Expectations, 1998) - Arthur Lustig
• Τζάκι Μπράουν (Jackie Brown, 1997) - Louis Gara
• Ο Πρόεδρος, ενα Ροζ Σκάνδαλο κι ενας Πόλεμος (Wag the Dog, 1997) - Conrad Brean
• Cop Land (1997) - Lt. Moe Tilden
• Σταγόνες Αγάπης (Marvin's Room, 1996) - Dr. Wally
• Sleepers (1996) - Father Bobby
• Ο Φανατικός (The Fan, 1996) - Gil Renard
• Ένταση (Heat, 1995) - Neil McCauley
• Καζίνο (Casino, 1995) - Sam 'Ace' Rothstein
• Cent et une nuits de Simon Cinéma, Les (1995) - Le mari de la star-fantasme en croisière
• Φρανκενστάιν της Μαίρη Σέλλεϋ (Frankenstein, 1994) - The Creature
• Ιστορίες του Μπρονξ (A Bronx Tale, 1993) - Lorenzo Anello
• Αγεφύρωτες Σχέσεις (This Boy's Life, 1993) - Dwight Hansen
• Μαντ Ντογκ και Γκλόρια (Mad Dog and Glory, 1993) - Wayne 'Mad Dog' Dobie
• Η Νύχτα και η Πόλη (Night and the City, 1992) - Harry Fabian
• Mistress (1992) - Evan M. Wright
• The Godfather Trilogy: 1901-1980 (1992) (V) - Young Don Vito Corleone
• Το Ακρωτήρι του Φόβου (Cape Fear, 1991) - Max Cady
• Κύματα Φωτιάς (Backdraft, 1991) - Donald 'Shadow' Rimgale
• Ενοχος Χωρίς Αποδείξεις (Guilty by Suspicion, 1991) - David Merrill
• Ξυπνήματα (Awakenings, 1990) - Leonard Lowe
• Τα Καλά Παιδιά (Goodfellas, 1990) - Jimmy Conway
• Στάνλεϊ και Άιρις (Stanley & Iris, 1990) - Stanley Everett Cox
• Δεν Είμαστε Άγγελοι (We're No Angels, 1989) - Ned
• Τζακνάιφ (Jacknife, 1989) - Joseph 'Jacknife' Megessey
• Ο Διώκτης του Μεσονυχτίου (Midnight Run, 1988) - Jack Walsh
• Οι Αδιάφθοροι (The Untouchables, 1987) - Al Capone
• Δαιμονισμένος Άγγελος (Angel Heart, 1987) - Louis Cyphre
• Η Αποστολή (The Mission, 1986) - Rodrigo Mendoza
• Μπραζίλ (Brazil, 1985) - Archibald 'Harry' Tuttle
• Μια Αγάπη Γεννιέται (Falling in Love, 1984) - Frank Raftis
• Κάποτε στην Αμερική (Once Upon a Time in America, 1984) - David 'Noodles' Aaronson
• Βασιλιάς για μια Νύχτα (The King of Comedy, 1983) - Rupert Pupkin
• Καυτές Μαρτυρίες (True Confessions, 1981) - Des Spellacy
• Οργισμένο Είδωλο (Raging Bull, 1980) - Jake La Motta
• Ο Ελαφοκυνηγός (The Deer Hunter, 1978) - Michael Vronsky
• The Godfather Saga (1977) (mini) TV Series - Young Vito Corleone
• Νέα Υόρκη, Νέα Υόρκη (New York, New York, 1977) - Jimmy Doyle
• Ο Τελευταίος των Μεγιστάνων (The Last Tycoon, 1976) - Monroe Stahr
• 1900 (Novecento, 1976) - Alfredo Berlinghieri
• Ο Ταξιτζής (Taxi Driver, 1976) - Travis Bickle
• Ο Νονός ΙΙ (The Godfather: Part II, 1974) - Vito Corleone
• Κακόφημοι Δρόμοι (Mean Streets, 1973) - John 'Johnny Boy' Civello
• Bang the Drum Slowly (1973) - Bruce Pearson
• Η Συμμορία των Ψυχρών Δολοφόνων (The Gang That Couldn't Shoot Straight, 1971) - Mario Trantino
• Γεννημένος για Νικητής (Born to Win, 1971) - Danny
• Τζένιφερ Αγάπη μου (Jennifer on My Mind, 1971) - Mardigian
• Γεια σου Μαμα... Αμερική! (Hi, Mom!, 1970) - Jon Rubin
• Οι 4 Αδελφοί Δολοφόνοι / Οι Μπάσταρδοι (Bloody Mama, 1970) - Lloyd Barker
• Τόπο στα Νειάτα (The Wedding Party, 1969) (as Robert Denero) - Cecil
• Η Ανταλλαγή (Sam's Song, 1969) - Sam Nicoletti
• Greetings (1968) - Jon Rubin
• Τρία Δωμάτια στο Μανχάταν (Trois chambres à Manhattan, 1965) (uncredited) - Client at the diner
Βραβεύσεις και υποψηφιότητες
• 1974 - Νικητής - Όσκαρ Β' Ανδρικού Ρόλου - Ο Νονός, μέρος 2ο
• 1976 - Υποψήφιος - Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου Ο Ταξιτζής
• 1978 - Υποψήφιος - Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου - Ο Ελαφοκυνηγός
• 1980 - Νικητής - Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου - Οργισμένο Είδωλο
• 1990 - Υποψήφιος - Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου - Ξυπνήματα
• 1991 - Υποψήφιος - Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου - Ακρωτήρι του Φόβου
• 2010 - Τιμητικό βραβείο Σέσιλ Μπ. Ντε Μίλ (στην 68η απονομή Χρυσών Σφαιρών που έγινε τον Ιανουάριο του 2011)
• 2012 - Υποψήφιος - Όσκαρ Β' Ανδρικού Ρόλου - Οδηγός Αισιοδοξίας
Ενδεικτικές Αμοιβές
Έτος Ταινία Αμοιβή
1969 Τόπο στα Νειάτα
$50
1976 Ο Ταξιτζής
$35,000
Ο Τελευταίος των Μεγιστανών
$200,000 + ποσοστό προβολών
1998 Ronin
$14,000,000
1999 Ανάλυσέ το
$18,000,000
2000 Γαμπρός της Συμφοράς
$13,500,000
2001 The Score
$15,000,000
2002 Showtime
$17,500,000
Ξανά Ανάλυσέ το
$20,000,000